درباره گروه

تاریخچه

گروه فن آوری اطلاعات سلامت، فعالیت خود را  از سال 1395 در دانشگاه همدان شروع نمود. با پیگیری های انجام شده و فراهم نمودن زمینه راه اندازی رشته فناوری اطلاعات سلامت، جذب دانشجو در رشته مذکور در مقطع کارشناسی از مهر ماه سال 1396 با مجوز رسمی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی انجام شد و آموزش این رشته در دانشکده پیراپزشکی همدان آغاز شد.

دورنما (چشم­ انداز)

گروه آموزشی فناوری اطلاعات سلامت سعی دارد در دورنمای 5 سال آینده، با عمل به رسالت خود، در حیطه آموزش به برترین شاخص های مدیریت آموزشی در غرب کشور دست یابد و بالاترین درجه اشتغال فارغ التحصیلان را در جایگاه های مورد نیاز این تخصص فراهم نماید. در حیطه پژوهش نیز از نظر اجرا و یا مشاوره پژوهش های در اولویت فناوری اطلاعات سلامت، گروه آموزشی برتر دانشگاه های غرب کشور باشد.

رسالت (ماموریت)

در عصر حاضر، اطلاعات و فناوری جزء جدایی ناپذیر فرآیند ارائه مراقبت در نظام بهداشت و درمان می باشد  و رشته فناوری اطلاعات سلامت نقش بسزایی در تمام عرصه های مراقبت، آموزش و پژوهش خواهد داشت . بنابراین، رسالت گروه فناوری اطلاعات سلامت دانشکده پیراپزشکی همدان عبارت است از: تربیت افراد توانمند، آگاه به مسائل علمی روز، مسئولیت پذیر و حساس به سلامت افراد و جامعه که  بتوانند تصدی و مدیریت بخش مدیریت اطلاعات سلامت مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات، تحلیل شاخص های سلامت (بهداشتی و درمانی) و مشارکت در کارشناسی، طراحی و پیاده سازی انواع سیستم های اطلاعات سلامت را بر عهده بگیرند. فارغ التحصیلان این رشته، تخصص خود را جهت تسهیل و ارتقای ارتباطات تیم های بهداشتی و درمانی و تصمیم سازی در نظام سلامت بکار می گیرند و با برقراری ارتباط موثر، اطلاعات بالینی و مالی مورد نیاز را برای ارائه دهندگان در عرصه های آموزشی، پژوهشی، بهداشتی، درمانی و موسسات بیمه فراهم می نمایند. در این راستا، از حقوق بیماران، سازمان های مراقبت سلامت و کارکنان آنها پشتیبانی نموده و از حریم خصوصی بیماران و محرمانگی اطلاعات سلامت حمایت می نمایند. گروه متعهد است در جهت ارتقا و توسعه و پیشرفت مستمر اعضای گروه منطبق با نیازهای جامعه و استانداردهای بین المللی به منظور انجام رسالت گروه برنامه ریزی نماید.  

اهداف گروه در زمینه های آموزش، پژوهش و اجرا:

• ارتقای مهارت دانشجویان در زمینه­­های ارتباطی- تعاملی، تفکر نقادانه و حل مسئله، مدیریت (سیاستگذاری، برنامه ریزی، سازماندهی، پایش، نظارت و کنترل و ارزشیابی)، عملکرد مبتنی بر شواهد، عملکرد مبتنی بر فرایند، کار در محیط های حرفه­ای، آموزش مسائل مربوط به رشته به ذینفعان، سالم سازی فیزیکی و روانی محیط کار
• ارتقای توانمندی اختصاصی دانشجویان در زمینه­های پذیرش بیماران (بستری، سرپایی و اورژانس)؛ تامین، ذخیره، پردازش، بازیابی، تفسیر، به کارگیری و به اشتراک گذاری داده ها و اطلاعات سلامت با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای کامپیوتری؛ کدگذاری بیماریها، اقدامات و مرگ­ومیر؛ مدیریت سیستم های اطلاعات بیمارستانی، آمار و فناوری اطلاعات، کیفیت داده ها و امنیت اطلاعات؛ انجام امور بیمه ای و محاسبه هزینه ها
• بهبود سطح آگاهی دانشجویان نسبت به نیازهای نظام سلامت کشور در زمینه فناوری اطلاعات سلامت، انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت
• ارتقای کیفیت آموزش از طریق توانمندسازی اعضای هیات علمی شاغل و جذب اعضای هیات علمی کارآمد و شایسته (علمی و پژوهشی) با تخصص های مرتبط
• بهبود عملکرد دانش آموختگان و کارکنان بخشهای مدیریت اطلاعات سلامت بیمارستانها از طریق آموزش مداوم با برگزاری کارگاه ها و کنفرانس ها
• افزایش سهم پژوهش گروه در سطح منطقه با مشارکت دانشجویان بر اساس نیازهای نظام سلامت در زمینه فناوری اطلاعات سلامت، انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت
• مشارکت در مشاوره و توسعه سیستم های ثبت (رجیستری)، سلامت از راه دور، سلامت همراه و تصمیم یار و ... در حوزه سلامت

درباره رشته فناوری اطلاعات سلامت

 1- نام و تعریف رشته

کارشناسی پیوسته رشته فناوری اطلاعات سلامت   Health Information Technology (B.Sc.)

فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود تصدی و مدیریت بخش های مرتبط با فناوری اطلاعات و واحدهای رسیدگی و ناظر بیمه را در کلیه موسسات ارائه خدمات بهداشتی و درمانی بر عهده بگیرند و همچنین در زمینه انجام فرایندهای سازمانی با استفاده از فناوری اطلاعات ایفای نقش نمایند.

2-تاریخچه رشته

 این رشته در آمریکا در مقاطع کاردانی و کارشناسی به صورت پیوسته و ناپیوسته وجود دارد و پیدایش آن مربوط به دهه هفتاد میلادی در کشورهای اروپایی و آمریکا می باشد.

3- رسالت رشته(Mission)

رسالت این رشته عبارت است از تربیت افراد کارآزموده ای که بتوانند – تصدی و مدیریت کارهایی که با استفاده از  فناوری اطلاعات انجام می شود را بر عهده بگیرند، از جمله :

-  جمع آوری و پردازش داده ها (سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری) و ذخیره سازی بازیابی اطلاعات

-   تحلیل شاخص های بهداشتی

-   مشارکت در کارشناسی، طراحی و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی مانند سیستم اطلاعات بیمارستانی 

-   رسیدگی و ناظر و بازرسی بیمه و کارشناس ترخیص

• ثبت و طبقه بندی داده ها در رجیستری ها

4-ارزش ها ی حاکم بر رشته(Values)                                                     

با توجه به مبانی الهی و دینی در جامعه ما، ارزش های اخلاقی و اعتقادی جزء لاینفک آموزش می باشد. در همین راستا فارغ التحصیلان این رشته، صرف نظر از سن، جنس، رنگ، نژاد، فرهنگ و مذهب بیماران در راستای ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات بهداشتی درمانی گام برداشته و جهت ارتقا کیفیت درمان و دفاع از حقوق بیماران با تاکید بر محرمانگی اطلاعات و حفظ حریم خصوصی، اطلاعات ایشان را به نحو مطلوب سازماندهی و مدیریت می نمایند.

 5-چشم انداز(Vision)

در ده سال آینده دانش آموختگان این رشته، نیروی مورد نیاز واحد های وابسته به مدیریت و فناوری اطلاعات سلامت بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی و معاونت های مختلف دانشگاههای علوم پزشکی به ویژه معاونت درمان و بهداشتی کشور را تامین می نماید و سازمان های داخل کشور از نظر استانداردهای مدیریت اطلاعات در مقایسه با کشورهای منطقه بالاترین رتبه را کسب خواهند نمود.

6-اهداف کلی(Aims)

هدف کلی این برنامه عبارت است از تربیت افراد کارآمدی که بتوانند در زمینه های زیر فعالیت نمایند:

1.  مدیریت بخش فناوری اطلاعات مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها (سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری) و ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات
2. تامین و بکارگیری اطلاعات مورد نیاز جهت دفاع از حقوق و ایمنی بیمار/ مراجعه کننده، موسسات و کارکنان بهداشتی درمانی از طریق حفظ مستندات اطلاعات مراقبت بهداشتی و گزارش موارد مرتبط با حقوق و ایمنی بیمار
3. تامین اطلاعات مورد نیاز جهت انجام امور اسناد پزشکی و محاسباتی و مالی بیماران/ مراجعه کننده، موسسات و کارکنان بهداشتی درمانی از طریق بررسی اسناد و مدارک در قالب تعرفه‌ها، کنترل صورتحساب و تعیین موارد کسور، کنترل، تکمیل و محاسبه هزینه پرونده بیماران ترخیص شده
4. ارتقاء کیفیت ارائه خدمت به بیماران از طریق بررسی و کنترل خدمات درمانی ارائه شده توسط پزشکان، دندانپزشکان، داروخانه‌ها و پاراکلینیک ها و بیمارستان‌های طرف قرارداد، پیشنهاد عقد و فسخ قرار داد با پزشکان، دندانپزشکان و مؤسسات درمانی طرف قرارداد
5. تامین اطلاعات مورد نیاز به منظور بهره برداری های آموزشی، پژوهشی، خدماتی و آماری مرتبط به رشته های مختلف پزشکی
6. بکارگیری فن آوری اطلاعات در حوزه های مدیریت اطلاعات/ مدیریت اطلاعات سلامت
7. به کارگیری فناوری اطلاعات جهت ارائه مراقبت های سلامت به صورت کارا و اثربخش

7- نقش های دانش آموختگان در نظام بهداشتی(Role definition)

دانش آموختگان این دوره در حیطه های خدماتی، آموزشی، مدیریتی و پژوهشی نقش ایفا می نمایند که مهارت های آنها در 4 طبقه به شرح زیر می باشد:

• مدیریت اطلاعات سلامت
• بیمه و رسیدگی به اسناد پزشکی
• فناوری اطلاعات سلامت
• مدیریت

 8-وظایف حرفه ای دانش آموختگان(Task analysis)

1-  وظایف آموزشی

الف- آموزش کارکنان مرتبط با بخش فناوری اطلاعات

ب- آموزش کارکنان جدید در زمینه گردش امور در بخش فناوری اطلاعات

ج- آموزش دانشجویان مدیریت اطلاعات سلامت

2-  وظایف خدماتی

• کارشناس مدیریت کیفیت داده‌های سلامت: انجام وظایف مرتبط با پرونده‌های پزشکی و محتوای آن (انواع پرونده بستری/ سرپایی، اولیه/ ثانویه، اوراق اصلی و اختصاصی و ...)، مدیریت کیفیت داده‌ها (مدل‌ها یا ویژگیهای کیفیت داده‌ها، انواع خطاهای اطلاعاتی، انواع کنترل‌های لازم برای بررسی کیفیت داده‌ها، روش‌های اندازه‌گیری و بهبود کیفیت داده‌ها و ...)، انواع تحلیل‌های پرونده پزشکی (کمی، کیفی، آماری)
• کارشناس کدگذاری بالینی: انجام وظایف مرتبط با کدگذاری بیماری‌ها، کدگذاری اقدامات (ICHI، و....)، کدگذاری مرگ و میر، کدگذاری با سیستم‌های طبقه بندی تخصصی (سیستم‌های طبقه بندی از قبیل ICD-DA, ICD-O و ...)، کدگذاری با سیستم‌های طبقه بندی بیماران سرپایی
• متصدی پذیرش: انجام وظایف مرتبط با پذیرش بیمار در بخشهای اورژانس، بستری، سرپایی و پاراکلینیکی
• متصدی اطلاعات بالینی و اداری: انجام وظایف مرتبط با جمع­آوری و مدیریت داده های بخشهای اورژانس، بستری، کلینیکی و پاراکلینیکی در درون بخشها
• کارشناس ذخیره و بازیابی اطلاعات: انجام وظایف مرتبط باذخیره و بازیابی اطلاعات و پرونده های پزشکی بصورت دستی و الکترونیکی
• کارشناس رسیدگی به مراجعات قانونی و امنیت اطلاعات سلامت: انجام وظایف مرتبط با محرمانگی پرونده‌های پزشکی (قرار دادهای محرمانگی و تعهد نامه محرمانگی، بررسی اجازه افشای اطلاعات، آماده‌سازی پرونده برای افشای اطلاعات، مستندسازی افشاء اطلاعات)، زمان نگهداری و امحاء پرونده پزشکی، قوانین پذیرش و رضایت نامه‌ها، امنیت سیستم‌های اطلاعات بالینی
• کارشناس آمار سلامت: انجام وظایف مرتبط با آمار بیمارستانی و آمار بهداشتی
• کارشناس ثبت بیماری‌ها: انجام وظایف مرتبط با ورود داده‌ها به پایگاه‌های نظام ثبت بیماری‌ها، مدیریت کیفیت داده‌ها در انواع نظام‌های ثبت بیماری‌ها، کدگذاری و طبقه بندی داده‌ها و اطلاعات در نظام ثبت بیماری‌ها بر اساس سیستم‌های طبقه بندی تخصصی مرتبط ( از قبیل ICD-O برای نظام ثبت سرطان)، محاسبه شاخصهای بروز و شیوع بیماری‌های مرتبط با نظام ثبت، آنالیز و نمایش روند بیماری‌های مرتبط با نظام ثبت، کار با نرم افزارهای تخصصی از قبیل GIS
• کارشناس فناوری اطلاعات: ایجاد و مدیریت پایگاه داده‌ها با استفاده از نرم افزار Access، مدیریت پروژه‌های نرم افزاری، مدیریت وب سایت‌ها و HIS بیمارستان‌ها، مدیریت امور مربوط به پشتیبانی از سخت افزارها، شبکه‌های کامپیوتری و سیستم عامل شبکه‌های کامپیوتری
• کارشناس رسیدگی‌های بیمه: انجام وظایف مرتبط با بررسی اسناد و مدارک بیماران بستری و سرپایی و خدمات پاراکلینیک، خدمات دارویی و خدمات مطب پزشکان و دندانپزشکان، بررسی اسناد و مدارک در قالب تعرفه‌ها، کنترل صورتحساب و تعیین موارد کسور
• بازرس واحدهای درمانی: انجام وظایف مرتبط با بررسی و کنترل خدمات درمانی ارائه شده توسط پزشکان، دندانپزشکان، داروخانه‌ها و پاراکلینیک ها و بیمارستان‌های طرف قرار داد، پیشنهاد عقد و فسخ قرار داد با پزشکان، دندانپزشکان و مؤسسات درمانی طرف قرارداد
• کارشناس ناظر بیمه: انجام وظایف مرتبط با شناسایی بیمار از طریق انطباق هویتی بیمه شده، بررسی پرونده بیمه شده و کنترل خدمات پاراکلینیکی، ارائه گزارش موارد تخلفات بیمه ای و مشکلات خارج از مفاد قرار داد
• کارشناس ترخیص بیمارستان: انجام وظایف مرتبط با جمع آوری و مطالعه و نگهداری تفاهم نامه‌ها و قراردادهای فی‌مابین بیمارستان‌ها و سازمان‌های بیمه­گر، کنترل، تکمیل و محاسبه هزینه پرونده بیماران ترخیص شده، مکاتبه با سازمان‌های بیمه‌گر و ارسال سندها به سازمان‌های بیمه‌گر

3- وظایف مدیریتی

 مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت: انجام وظایف مرتبط با رهبری، سازماندهی، برنامه ریزی، هماهنگی و کنترل فعالیت‌ها و فرایندهای واحد تحت هدایت، انجام برنامه ریزی استراتژیک و برنامه ریزی عملیاتی برای واحد تحت هدایت، انجام اعتبارسنجی، انجام مدیریت بهبود روش‌ها و فرایندها و بهره­وری، انجام مدیریت هزینه‌ها

4- وظایف پژوهشی

الف- انجام پژوهش های کاربردی در حوزه سیستم های اطلاعاتی بهداشت و درمان

ب- مشارکت در طراحی و جمع آوری اطلاعات پژوهشی در حوزه بهداشت و درمان

9-استراتژی های کلی آموزشی

استراتژی این برنامه تلفیقی از استراتژی استاد محور و دانشجو محور است تا دانشجویان نیز در قبال فراگیری خود مسئولیت داشته باشند و آموزش از حالت غیر فعال به فعال تبدیل گردد. در این برنامه به این نکات توجه می شود:

1. 1]      آموزش مبتنی بر نیازهای جامعه
2. 2]      یادگیری مبتنی برحل  مسئله
3. 3]      توجه به ارتباط صمیمانه و نزدیک اساتید با دانشجو
4. 4]      آموزش مبتنی بر وظایف حرفه ای Task-Based Learning (TBL)
5. 5]      ادغام  و آموزش چند حرفه ای ( Inters Professional Teaching)

 10- شرایط و نحوه پذیرش دانشجو

 از طریق آزمون سراسری دانشگاه ها و بصورت متمرکز خواهد بود.

11- رشته های مشابه در داخل کشور

وجود ندارد.

 12- رشته های مشابه در خارج از کشور

Health Information Administration

Health Information Technology

Medical Informatics

 13-شرایط مورد نیاز برای راه اندازی رشته

طبق ضوابط دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی می باشد.

14- حداقل هیات علمی مورد نیاز (تعداد، گرایش، رتبه)

• طبق ضوابط شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی کشور

15- کارکنان مورد نیاز برای اجرای برنامه

• کارشناس فناوری اطلاعات سلامت برای آزمایشگاه مهارت های فناوری اطلاعات سلامت
•  کارشناس آموزش برای اداره خدمات آموزشی و غیره
• کارکنان دانشکده پیراپزشکی / مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی و بیمارستان ها

16- فضاها و امکانات مورد نیاز

• کلاس های درسی
• سالن کنفرانس
• اتاق دانشجویان در عرصه
• فضای لازم برای بایگانی آموزش
• کتابخانه مجهز به منابع بروز به زبان انگلیسی و فارسی و نرم افزارهای کاربردی
• اتاق اعضای هیئت علمی
• آزمایشگاه فناوری اطلاعات( حداقل یک کامپیوتر به ازای ظرفیت دانشجویان یک دوره)
• اینترنت با سرعت مناسب
•  بیمارستان های آموزشی
• مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی
• اداره آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه و واحدهای متناظر آن در بیمارستانها و معاونت های دانشگاه
• معاونت بهداشتی
• معاونت درمان
• اداره بیمه و اسناد پزشکی
• سایر مکان های ارائه دهنده خدمات مرتبط با مدیریت و فناوری اطلاعات سلامت

17- تخصصهای مورد نیاز

دکترای مدیریت اطلاعات سلامت، دکترای انفورماتیک پزشکی، دکترای مهندسی کامپیوتر گرایش نرم افزار و هوش مصنوعی، دکترای آمار و اپیدمیولوژی، متخصصین دروس عمومی

18-تجهیزات آموزشی سرمایه ای مورد نیاز:

وسایل کمک آموزشی برای آزمایشگاه مهارت های فناوری اطلاعات سلامت شامل:

• کتاب های کدگذاری بیماری ها و اعمال جراحی ICD
• کتاب های تخصصی کدگذاری بیماری ها
• دیکشنری پزشکی و کتاب اختصارات پزشکی
• فرم های آماری تکمیل شده بیمارستانی
• زیر ساخت سخت افزاری:
• سرور اختصاصی برای نصب نرم افزارها و سیستم های اطلاعاتی
• زیر ساخت نرم افزاری :
  • نرم افزارهای عمومی: آخرین نسخه نرم افزارهای ذیل یا آخرین نسخه سایر نرم افزارهای روزآمد مشابه آن 
• IBM SPSS
• Microsoft office,last version
• One Note Visio
• Visual Studio,Last Edition
• STATA
• END NOTE
• IBM Rational Rose
• GIS
• Epi-inpho
  • نرم افزارهای تخصصی فناوری اطلاعات سلامت:
• حداقل یک نسخه آموزشی، شبیه سازی شده، یا عملیاتی از یک سیستم اطلاعات بیمارستانی
• حداقل یک نسخه آموزشی یا شبیه سازی شده از پرونده الکترونیک سلامت
• حداقل یک نسخه آموزشی یا شبیه سازی شده از سیستم نسخه نویسی الکترونیکی
• حداقل یک نسخه آموزشی، شبیه سازی شده، یا عملیاتی از یک سیستم رجیستری ثبت بیماری ها
• چند نمونه از برنامه های کاربردی موبایل مورد استفاده کادر بالینی مانند برنامه های دانش داروها و بیماری ها
• چند نمونه از برنامه های کاربردی موبایل مورد استفاده بیماران مانند برنامه های خود مراقبتی دیابت و بیماری های قلبی-عروقی
• ابزارهای کمک آموزشی:
  • • • فیلم های آموزشی در مورد عملکردهای سیستم های اطلاعات سلامت

19- طول دوره

طول دوره و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه آموزشی دوره های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.

20 - جدول دروس و تعداد واحدهای درسی و ساعات

1 واحد نظری: 17 ساعت

1 واحد عملی: 34 ساعت

1 واحد آزمایشگاهی: 51 ساعت

1واحد کاراموزی: 51 ساعت

1 واحد کاراموزی در عرصه: 51 ساعت